De uitdaging van textielrecycling ontrafelen

10 juli 2024

In de hedendaagse fast fashion-cultuur is kleding steeds meer een wegwerpartikel geworden. Er wordt maar een klein percentage ingezameld om er herbruikbaar materiaal van te maken. Dit komt deels doordat zoveel nieuwe kleding bestaat uit een combinatie van synthetische en natuurlijke vezels, die moeilijk te recyclen is. Dat is een groot probleem voor het milieu en een verspilling van kostbare grondstoffen. GEA biedt oplossingen op industriële schaal die de circulariteit in de textielwaardeketen ondersteunen.

Naarmate de levensstandaard in veel landen is gestegen, is de vraag naar “fast fashion”, oftewel goedkope kleding die met een klik op een knop kan worden besteld en binnen enkele dagen thuis kan worden bezorgd, ook toegenomen. Volgens de VN-alliantie voor duurzame mode kocht de gemiddelde consument vóór de covid-pandemie 60% meer kledingstukken dan 15 jaar geleden, waarvan ze elk item maar half zo lang hielden. Het fenomeen van fast fashion onderstreept en vergroot, letterlijk, een uitdaging die al tientallen jaren teruggaat: de noodzaak om de impact van textiel en de textielproductie op het milieu te reduceren. Volgens het rapport van het VN-milieuprogramma van 2023, “Sustainability and Circularity in the Textile Value Chain”, verbruikt de industrie biljoenen liters water, en is ze verantwoordelijk voor ongeveer 9% van de jaarlijkse microplasticverliezen in de oceaan en wel 8% van de wereldwijde koolstofemissies.

Daar komt nog eens bij dat volgens de VN-alliantie voor duurzame mode de mode-industrie, vóór covid, naar schatting USD 500 miljard aan waarde per jaar verloor door het gebrek aan recycling en doordat onverkochte kleding naar vuilstortplaatsen werd gestuurd. Duurzame oplossingen voor afgedankt textiel zijn onderontwikkeld en bestaan in veel landen zelfs helemaal niet. Er wordt vaak gemeld dat slechts 1% van het textielafval van vezel tot vezel wordt gerecycled. De situatie is vooral nijpend voor gemengde textielen, gemaakt van synthetisch materiaal, zoals polyester (polyethyleentereftalaat (PET)) en organische vezels, zoals katoen. In het jaarverslag “2025 Recycled Polyester Challenge” uit 2022 schatte de Textile Exchange dat de kledingindustrie 32 miljoen ton polyestervezel gebruikte in 2019, waarvan slechts 14% werd gerecycled (rPET).

Overgaan van een lineaire naar een circulaire waardeketen

In de hedendaagse door de media aangestuurde wereld zijn beelden van weggegooide kleding die de waterwegen blokkeren of in gloeiende vuilnishopen verbrand worden, moeilijk over het hoofd te zien. Consumenten en overheden eisen daarom terecht dat meer weggegooide kleding wordt gerecycled; hun inzet begint vruchten af te werpen.

In 2020 keurde Frankrijk een wet goed waarin de vernietiging van onverkochte kleding werd verboden met als doel om tegen 2024 70% van het textielafval te recyclen. Frankrijk gaat als het historische hart van de haute couture de strijd aan met textiele restmaterialen uit de mode door de inzameling, sortering en recycling van textielen te industrialiseren en stimuleert Franse burgers zelfs om hun kleding en schoenen te laten repareren. In 2024 volgde de EU dit voorbeeld met haar eigen wet die de vernietiging van onverkochte kleding en geretourneerde artikelen verbood, met uitzondering van kleine en middelgrote bedrijven. En met ingang van 1 januari 2025 zijn alle EU-lidstaten verplicht textiel apart in te zamelen. Zweden, Frankrijk en Denemarken willen nu dat de EU nieuwe wereldwijde regels invoert die de export van textielafval naar ontwikkelingslanden reguleren, wat nog steeds in overweging wordt genomen.

Een circulaire waardeketen voor kleding van gemengde vezels kan de hoeveelheid maagdelijk PET en katoen die de textielwaardeketen betreedt, enorm reduceren. Om deze complexere artikelen te recyclen is echter een chemisch proces vereist om herbruikbare polymeren en vezels te scheiden, isoleren en creëren. Eerst wordt het materiaal met gebruik van chemicaliën tot op moleculair niveau afgebroken. Vervolgens worden vervuilende stoffen verwijderd. Het eindresultaat is een hoogwaardig polymeer, zoals PET, dat kan worden hergebruikt in nieuwe kleding of andere toepassingen. Het klinkt eenvoudig. Toch komen er verschillende stappen bij kijken die engineering-, proces- en chemische expertise vereisen, vooral als het op een duurzame manier wordt gedaan.

GEA’s oplossing voor PET-recycling in kleding

Kort na het succes op het gebied van recycling van PET-flessen, benut GEA deze expertise nu om PET-recycling in kleding te perfectioneren. Het meest gebruikelijke scenario is de samenwerking van GEA met bedrijven die complete chemische recyclinglijnen ontwikkelen. Binnen deze bedrijven biedt GEA zijn innovatieve oplossingen voor verdamping, kristallisatie, reactie, distillatie, afscheiding van vaste stoffen en drogen, die PET een tweede kans geven.

Verdampers en kristallisators worden verwarmd met mechanische dampcompressie (MVR), waarmee water van het procescondensaat wordt gerecycled. Waar mogelijk helpt GEA klanten ook om de afvalwarmte van dit proces te hergebruiken, door het om te zetten in een energiebron, evenals om waardevolle organische stoffen terug te winnen. Momenteel wordt er gewerkt aan oplossingen om overgebleven natriumsulfaat van het recyclingproces te hergebruiken, in een circulaire optie, als een gevaloriseerd product voor andere toepassingen of beide.

Circ, een in de Verenigde Staten gevestigde klant van GEA, overwint de lastigste uitdagingen in textielrecycling. In het geval van polykatoen, past Circ een hydrothermisch proces toe dat polyestervezels omzet in een vloeistof met gebruik van alleen warmte, water en een klein percentage (<5) chemicaliën om katoen- en polyestermengsels volledig af te scheiden. Daardoor blijven zowel het monomeer als het katoen intact om te worden hergebruikt in nieuwe textielen.

Binnen dit proces ondersteunt GEA Circ in de fase waarin het monomeer wordt teruggewonnen. “Circ stelt nauwkeurige doelen in de monomeerterugwinning en de verwerking van het bijproduct”, legt Laurent Palierne, Director Evaporation & Crystallization bij GEA, uit. “We hebben de belangrijkste fasen van het proces succesvol verfijnd en gerepliceerd in onze testcentra, waardoor we de precisie konden leveren die vereist is voor het complexe proces voor de monomeerterugwinning”. Naast deze testcentra heeft GEA tientallen jaren ervaring op het gebied van verdamping, kristallisatie, warmteoverdracht, mengen, scheiding van vaste en vloeibare stoffen, distillatie en drogen, waardoor GEA een voor de hand liggende partner voor klanten als Circ is. Het resultaat van de samenwerking is een nieuw procesontwerp dat als sjabloon voor ‘s werelds eerste installatie voor PET-recycling voor textiel; Circ verwacht dat zijn nieuwe installatie in Europa, waar financiering beter toegankelijk is, tegen 2027 in gebruik kan worden genomen.

Mode opnieuw uitgevonden: Iedereen kan een bijdrage leveren

De mode-industrie draait volledig om trends. Elk nieuw seizoen brengt nieuwe kleuren en nieuwe ontwerpen. Helaas is er één trend die nooit verandert: de groeiende negatieve impact van textiel en de textielproductie op het milieu, als we geen circulaire textielwaardeketen creëren. Net zoals GEA belangrijke gaten in het industriële proces voor PET-recycling opvult, speelt iedereen een rol in de reductie van de impact van kleding op het milieu.

Consumenten kunnen een houding aannemen van “minder is meer”, kleding minder vaak wassen om verlies van microplastics te voorkomen en manieren vinden om kleding te repareren en recyclen en niet als afval te behandelen. Kledingmerken hebben ook vele handvatten om meer verantwoordelijkheid voor hun producten op zich te nemen. Ze kunnen meer gerecyclede grondstoffen gebruiken, aftersales-reparaties aanbieden en hun eigen tweedehands artikelen en onverkochte en geretourneerde artikelen recyclen in plaats van verbranden. Het is tijd om creatief te zijn!

“De positieve gevolgen van een schaalvergroting van recyclingtechnologie, vooral voor wat betreft synthetische stoffen, zijn enorm”, aldus Palierne. “We konden merken helpen om meer onverkochte artikelen te recyclen en rPET voor een betaalbare prijs te produceren om het weer in hun productie te pompen”. Naarmate de mode- en bredere textielindustrie steeds meer circulair worden, nemen schadelijke emissies van maagdelijk PET af, komen er minder microplastics in de wereldwijde wateren en consumptie terecht en neemt ook het gebruik van land voor de katoenproductie af. Daarom is GEA zo gepassioneerd over het vinden van de juiste oplossing voor klanten die textiel recyclen en engineering for a better world.